آجر چيست؟

آجر جزو يكي از مصالح ساختماني در صنعت ساختمان سازي از ديرباز تا به امروز به حساب مي آيد.و همچنين جزو معماري ايران و جهان از ابتداي خلقت بشر تا به امروز محسوب مي شود چرا كه در زندگي انسان ها نقش بسزايي ايفا كرده است.انسان از بدو تولد خود با معماري بناهاي ساختماني آشنا مي شود و در زير سقفي زندگي خود را ادامه مي دهد اين معماري است كه انسان ها آن را درك مي كنند آجر نما در اين معماري و اين خانه نقش مهمي ايفا كرده است. آجر چيست در قديم العيام ،آجر به خشت هايي ناميده مي شد كه فرمان ها و احكام و دستورات سران دولت و كشور و پادشاهان بر روي آن نقش بسته مي شد،در ابتدا بر روي خشت ها فرامين و دستورات را نوشت و نگار مي كردند و خشت ها، پس از پخته شدن به حالتي استحكام و مقام حالت مي گرفت و كه دستورات بر روي آن پايدار مي ماند.

تاريخ معيني از به وجود آمدن آجر در دسترس نيست ولي اينگونه تصور مي شود كه حتي انسان هاي اوليه با حرارت داد گل،توانسته اند اشكالي سخت تر و زيباتر از كلوخ هاي اطراف خود به وجود آورند و از اين رو به خواص توليد آجر دست پيدا كرده اند.امروزه با نگاهي به تاريخ و مشاهده بناهاي باستاني در ايران و جهان مي توان نظاره گر اين معماري با استفاده فراوان از آجر كه توليد شده از گل و خاك رس و… بوده،شد.

هنر استفاده از آجر نما در اصفهان و در ايران با شروع دوران ساساني،سلجوقي و صفوي رونق پيدا كرد و در دوران قاجاريه اين معماري جايگاه بالاتري بدست آورد.از بناه هاي معروفي كه آجر كاري شده اند مي توان به طاق كسري،مسجد جامع سامرا در عراق،برج قابوس در گنبد كاووس،باغ هاي آجر معلق بابل،كليساي جامع سنت باسيل در روسيه،ديوار چين،مسجد هاي جامع اصفهان،منارجنبان،عمارت عالي قاپو در ميدان نقش جهان اصفهان،مسجد ايا صوفيه در استانبول،كوه آتشگاه اصفهان،سي و سه پل اصفهان،پل خواجو اصفهان،تاج محل در هندوستان،ارگ بم،قلعه شوش در خوزستان،ميدان هاي قرون وستايي در ايتاليا و… و بسياري از بناهاي تاريخي ايران و جهان كه از معماري زيبايي برخورد دار هستند و آجر كاري جزو مهمترين نقش بناي آن ها به شمار مي رود.

در شهر هاي ايران آجر به شكل هاي گوناگون در مكان هاي متفاوت به كار رفته است به عوان مثال در كف دالان مسجد جامع اصفهان آجر هايي استفاده شده كه نمونه آن در آتشكده اي در زمان ساسانيان به كار رفته است همچنين اجر در ساختن مسجد،آب انبارها،بناهاي شاهي،مقبره،آتشكده،كاروان سراها،بناهاي تاريخي،حمام هاي عمومي،بازارچه ها،حجره ها،ساختمان هاي مسكوني و تجاري و… به كار رفته است ولي امروزه با گذر زمان و ساخت بناهاي مستحكم و چندين طبقه ،استفاده آجر در اسكلت ساختمان فايده چنداني نداشته و جاي خود را به آهن و تيرچه بلوك داده است و از آجر در تيغه كشي ديوارها،و عمده كاربرد آن امروزه براي نماي بيروني ساختمان ها و قسمت هايي از نماي داخلي به كار مي رود.

پيشينه و ساخت آجر در ايران